Opnieuw relevant: dit opiniestuk verscheen op 1 juli 2020 in het Financieel Dagblad. Link naar artikel
De Nederlandse energievoorziening wordt geplunderd door internationale datacenters, suggereert netbeheerder Liander. Een verkeerde opvatting, die door de rechter is gecorrigeerd. Liander draagt zelf ook verantwoordelijkheid voor de haperende stroomvoorziening. Intussen loopt Den Haag achter met wetgeving die de stroomvoorziening klaar moet maken voor de grote energietransitie van de 21ste eeuw.
In het artikel ‘Datacenters drukken andere grootverbruikers van stroomnet af’ beweert Roelof Potters namens Liander dat datacenters nietsontziende stroomslurpers zijn, en met andere grootverbruikers oneerlijk concurreren om de schaarse energie. Deze misvatting dient rechtgezet te worden.
Datacenters leggen volgens Liander met hun inkoopcontracten een veel groter beslag op het elektriciteitsnet dan ze werkelijk afnemen. Dat klopt niet: datacenters hebben een hoger percentage werkelijke afname dan menig andere afnemer, mede gezien hun zeer constante verbruik. Huishoudens en andere industrieën nemen vaak veel lagere percentages van hun contract af, met hogere pieken. Zou Liander die partijen niet eerst moeten aanspreken?
Dan het ‘stroomslurpen’. Nederland verbruikt jaarlijks zo’n 3.200 petajoule energie, waarvan datacenters bijna 20 petajoule. Dat is minder dan 1%, het enige harde cijfer dat telt.
Datacenters zorgen voor gigantische efficiencyslagen. Volgens recente studies van het Internationaal Energieagentschap en in het blad Science steeg het elektriciteitsverbruik van datacenters wereldwijd met slechts 5% in de periode 2010-2018. Dit terwijl ons dataverkeer vertienvoudigde en dataopslag 25 keer zo groot werd. Als geen andere branche weten datacenters bij enorme groei het energiegebruik vrijwel stabiel te houden, zo bevestigt ook adviesbureau CE Delft.
Groen
Het aandeel groene stroom bij datacenters is al 86% en groeit naar 100%. Datacenters kopen zelf dure groene stroom in, veelal Europees met import van wind-, zonne- en hydro-energie. Van de Nederlandse stroom betalen bedrijven, en dus ook datacenters 67% van de Opslag Duurzame Energie (ODE), een toeslag van waaruit we windparken subsidiëren. Los van de miljoenen die datacenters betalen voor netaansluitingen. Door hun zeer stabiele afname en lange contracten zijn datacenters gewilde partijen die helpen wind- en zonneparken mee te financieren.
Door het energiegebruik van datacenters te vergelijken met dat van een stad als Amsterdam, suggereren Liander en Tennet bewust een verkeerd beeld van exorbitant verbruik. Zo leiden zij de aandacht af van hun eigen rol. Al tientallen jaren is duidelijk dat de digitale industrie het sterkst groeit en dat een energietransitie noodzakelijk is. Daarop hebben zij onvoldoende ingespeeld.
‘In de schone en efficiënte digitale mainport hoeven we geen €3,4 mrd te pompen, integendeel’
In de Haarlemmermeer, waar zeer veel grootgebruikers gevestigd zijn, wachten we al zes jaar op een nieuw onderstation, zonder dat er één spade in de grond is gegaan. Datacenters, maar ook kassen, busremises, groenestroomwijken en zonne- en windparken moeten wachten.
Het is nu tijd voor politieke bemoeienis. Het uitblijven van voldoende actie op het elektriciteitsnet heeft grote gevolgen voor het slagen van de Nederlandse energietransitie en digitalisering.
Immers, iedereen ziet in de coronacrisis dat de digitale sector wereldwijd de redder van de economie is, terwijl de samenleving enorm op CO2-uitstoot bespaart. We zagen een stijging van het internetverkeer met 40% door online thuiswerken, beeldvergaderen, gamen, Netflixen en sociaal netwerken. Toch steeg het stroomverbruik met hooguit enkele procenten. Netto leverde elke dag thuiswerken, mede dankzij datacenters, 8% energiebesparing op, oftewel 25 miljoen ton aan CO2-emissies.
Digitale economie
De voorwaarden voor digitalisering, en voor slimme energiebesparende oplossingen, zijn datacenters en een sterke digitale infrastructuur in de breedte. Onze digitale mainport trekt klanten als Netflix, Booking.com, Tesla, Cisco, Disney, Discovery en BBC met kantoren naar Nederland. De digitale economie in z’n geheel telt inmiddels al 2 miljoen banen, met een verwachte stijging naar 3 miljoen in 2025.
De digitale mainport is een stuk schoner en efficiënter dan de andere mainports, en zal nog deze eeuw een kurk worden, waarop onze economie drijft. En we hoeven hier geen €3,4 mrd in te pompen, integendeel. De sector houdt zijn eigen broek op tijdens de crisis, schept tienduizenden banen en draagt direct en indirect miljarden bij aan de economie.
Stijn Grove is directeur van Dutch Data Center Association